Γράφει ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Δρ. Ροΐδης Θ. Νικόλαος
Τι είναι η Αρθρίτιδα Ώμου;
Αρθρίτιδα Ώμου ονομάζεται η βλάβη του χόνδρου που βρίσκεται στην άρθρωση του ώμου. Ο ώμος αποτελείται από δύο ξεχωριστές αρθρώσεις, την ακρωμιοκλειδική (που συνδέει την ωμοπλάτη στο τμήμα της που ονομάζεται ακρώμιο, με την κλείδα) και την πολύ μεγαλύτερη γληνοβραχιόνιο (που συνδέει την ωμογλήνη της ωμοπλάτης με την κεφαλή του βραχιονίου οστού). Όταν αναφερόμαστε σε αρθρίτιδα ώμου, σχεδόν πάντα εννοούμε την βλάβη που εκδηλώνεται στην γληνοβραχιόνιο άρθρωση (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ακρωμιοκλειδική άρθρωση δεν μπορεί να πάσχει αντίστοιχα), στο χόνδρο που καλύπτει την επιφάνεια και των δύο οστών που την αποτελούν.
Πώς αναπτύσσεται η Αρθρίτιδα Ώμου;
Ο χόνδρος της άρθρωσης (ο οποίος καλύπτει τις έσω επιφάνειες κάθε άρθρωσης στο σώμα και επιτρέπει μέσω της ειδικής λείας επιφάνειάς του στα οστά που τις αποτελούν να κινούνται μεταξύ τους με ελάχιστη/μηδαμινή τριβή και αντίσταση) ξεκινά να φθείρεται και να χάνει προοδευτικά τη φυσιολογική του δομή και λειτουργία, αρχικά επιφανειακά και τελικά και στα βαθύτερα στρώματά του. Στα πρώιμα στάδια της αρθρίτιδας ο χόνδρος μαλακώνει, στη συνέχεια σχηματίζονται ρωγμές στην επιφάνειά του που οδηγούν σε «ξέφτισμα» με δημιουργία ινών και τελικά καταστρέφεται εντελώς, αφήνοντας το οστό που μέχρι τότε κάλυπτε και προστάτευε εκτεθειμένο, να τρίβεται πάνω στις αντίστοιχες επιφάνειες που μέχρι τότε κινούνταν ομαλά.
Η φθορά αυτή δεν εμφανίζεται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την άρθρωση, αλλά προχωρά με διαφορετικό ρυθμό στα διάφορα σημεία της.
Αντίστοιχες βλάβες (ζημιά στο κανονικό σχήμα και στην κανονική δομή), αναπτύσσονται τελικά και στα εκτεθειμένα οστικά τμήματα, ως αποτέλεσμα της αυξημένης πλέον τριβής και πίεσης που υφίστανται, με παραμορφώσεις του κανονικού σχήματός τους, κατά τόπους σκληρύνσεις (ως αντίδραση) και εμφάνιση πόνου και περιορισμού της φυσιολογικής κίνησης.
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πόσο γρήγορα θα εμφανιστεί και θα εξελιχθεί η αρθρίτιδα του ώμου (ή σε οποιασδήποτε άρθρωση). Ο ώμος κάθε ατόμου θα παρουσιάσει βλάβες σε διαφορετικό χρόνο, με διαφορετική πρόοδο. Τυπικά, όταν συγκεκριμένες δραστηριότητες προκαλούν πόνο, είναι δείγμα πως ο χόνδρος και η άρθρωση γενικά υφίσταται κάποια βλάβη. Όσο πιο επώδυνη η δραστηριότητα, τόσο πιο πιθανό είναι να προκαλέσει περαιτέρω ζημιά στον χόνδρο και την άρθρωση.
Αρθρίτιδα Ώμου: Ποιες είναι οι αιτίες και οι μορφές της;
Εκφυλιστική Αρθρίτιδα Ώμου
Πρόκειται για την «τυπική» μορφή αρθρίτιδας, από εκφύλιση του χόνδρου. Συνηθέστερα συνδέεται με βλάβες φθοράς και υπερβολικής χρήσης που συνδέονται με την ηλικία. Είναι η συνηθέστερη μορφή αρθρίτιδας και μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε άρθρωση.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Eίναι μια αυτοάνοση πάθηση, στην οποία το ίδιο το «σώμα» (το ανοσοποιητικό μας σύστημα, συγκεκριμένα), επιτίθεται στα φυσιολογικά και υγιή κατά τα άλλα κύτταρά μας. Η φλεγμονώδης αντίδραση που προκαλεί, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε άρθρωση και συνήθως επηρεάζει και τις δύο πλευρές (στην προκειμένη περίπτωση, και τους δύο ώμους).
Μετατραυματική Αρθρίτιδα Ώμου
Ένα παλιό σπάσιμο/κάταγμα ή εξάρθρημα του ώμου, προδιαθέτει σε εμφάνιση αρθρίτιδας, ειδικά όταν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και αποτελεσματικά.
Αρθροπάθεια λόγω βλάβης του «στροφικού πετάλου του ώμου»
Οι ρήξεις και άλλες βλάβες σε κάποιους από τους τένοντες που συμβάλλουν στις διάφορες κινήσεις του ώμου (και αποτελούν το λεγόμενο «στροφικό πέταλο»), προδιαθέτουν σε εμφάνιση αρθρίτιδας, όταν είναι μεγάλες σε έκταση και χωρίς έγκαιρη αντιμετώπιση. Οι τένοντες αυτοί επιτρέπουν την με ακρίβεια κίνηση της βραχιονίου κεφαλής μέσα στην άρθρωση και βλάβη σε κάποιον/κάποιους από αυτούς, οδηγεί σε ανώμαλη κίνηση και ενδεχόμενη πρόσκρουση και τριβή της κεφαλής στα υπόλοιπα οστά της άρθρωσης.
Αρθρίτιδα λόγω ισχαιμικής νέκρωσης της βραχιονίου κεφαλής
Όταν η αιμάτωση οποιουδήποτε σημείου του σώματος σταματήσει για τον οποιοδήποτε λόγο και δεν αποκατασταθεί, το σημείο αυτό νεκρώνεται. Η κεφαλή του βραχιονίου μπορεί να χάσει τμήμα (ή και όλη) την αιμάτωσή της λόγω τραυματισμών, κάποιας νόσου, λήψης φαρμάκων κ.α. και να προοδευτικά το οστό που βρίσκεται κάτω από το χόνδρο θα καταρρεύσει, δημιουργώντας μια ανώμαλη επιφάνεια (αντί της ομαλής σφαιρικής) που θα οδηγήσει σε αρθρίτιδα.
Αρθρίτιδα Ώμου: Ποια είναι τα σημαντικότερα συμπτώματα;
Ανάλογα το βαθμό και την έκταση της βλάβης του χόνδρου, τα συμπτώματα που εμφανίζονται μπορεί να είναι:
Πόνος στην άρθρωση
Πρόκειται για το κύριο σύμπτωμα. Είναι αισθητός στο πρόσθιο, πλάγιο ή οπίσθιο τμήμα του ώμου. Σε κάποιες περιπτώσεις σχετίζεται με την κίνηση του ώμου, αλλά μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και σε ηρεμία/ανάπαυση. Ο πόνος μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και δεν συνοδεύεται απαραίτητα από δυσκαμψία και περιορισμό του εύρους κίνησης. Συχνά επιδεινώνεται με την άρση βάρους ή μετά από άσκηση. Μπορεί να γίνει αισθητός σε όλο το βραχίονα/μπράτσο, ακόμα και στον αγκώνα και στον καρπό.
Δυσκαμψία της άρθρωσης
Η κίνηση της άρθρωσης γίνεται πιο δύσκολη, ενώ χάνεται και το φυσιολογικό εύρος της (δεν μπορούμε να ανεβάσουμε το χέρι πίσω από το κεφάλι ή να το φέρουμε πίσω από την μέση και την πλάτη). Καθώς επιδεινώνεται η αρθρίτιδα, όλο και λιγότερες κινήσεις του ώμου γίνονται χωρίς περιορισμό και συνήθως συνοδεύονται από πόνο.
Αίσθημα «τριβής»
Καθώς οι αρθρικές επιφάνειες χάνουν το ομαλό και λείο σχήμα τους, η κάθε κίνηση μπορεί να συνοδεύεται από την εντύπωση ότι «τρίβονται» τα οστά (κάτι που όντως συμβαίνει), με αισθητούς ακόμα και κάποιους ήχους στην περιοχή. Πολλές φορές, ο ώμος ξαφνικά «κλειδώνει» σε μια θέση και δίνει την εντύπωση πως δεν μπορεί να μετακινηθεί φυσιολογικά.
Αρθρίτιδα Ώμου: Πώς γίνεται η διάγνωση;
Ο Ιατρός θα σας εξετάσει κλινικά, εκτιμώντας τις κινήσεις του ώμου και αναζητώντας επώδυνα σημεία και επιπλέον θα ζητήσει πληροφορίες για το ατομικό σας ιστορικό (τραυματισμοί, συνήθειες κ.α.). Ο βαθμός της αρθρίτιδας και η κατάσταση του χόνδρου και του οστού στην άρθρωση, μπορούν να εκτιμηθούν στη συνέχεια με μια σειρά εξετάσεων (απλές ακτινογραφίες, αξονική & μαγνητική τομογραφία).
Αρθρίτιδα Ώμου: Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία της πάθησης;
Ασκήσεις διατήρησης του εύρους κίνησης
Καθώς η αρθρίτιδα εξελίσσεται, η άρθρωση γίνεται όλο και πιο δύσκαμπτη (στα αρχικά στάδια δεν γίνεται πάντα αντιληπτό, μέχρι που πλέον δεν μπορούμε να εκτελέσουμε κάποιες συνηθισμένες μέχρι πρότινος κινήσεις λόγω πόνου και περιορισμού της κίνησης). Η αρχική συντηρητική αντιμετώπιση, αποσκοπεί στην κατά το δυνατό διατήρηση του φυσιολογικού εύρους κίνησης του ώμου αλλά και στην ανάκτηση αυτού που ενδεχομένως έχει ήδη χαθεί. Συστήνονται καθημερινά λίγα λεπτά διατάσεων και κινήσεων του χεριού προς όλες τις κατευθύνσεις, ανεξάρτητα από την ένταση των συμπτωμάτων.
Σε πιο προχωρημένα στάδια, ίσως κριθεί απαραίτητη η βοήθεια ενός φυσικοθεραπευτή, προκειμένου να επαναφέρει κάποιες «χαμένες» κινήσεις, αλλά και να δυναμώσει τον ώμο (στα όρια όμως του ανεκτού πόνου).
Τροποποίηση δραστηριοτήτων/τρόπου ζωής
Συστήνεται η κατά το δυνατό και μέσα σε λογικά πλαίσια αποφυγή κινήσεων και δραστηριοτήτων που προκαλούν πόνο στον ώμο. Αν κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα επώδυνη, καλό θα είναι να περιοριστεί τόσο η συχνότητα όσο και η έντασή της (ειδικά όταν δεν είναι απόλυτα απαραίτητη στην καθημερινότητά μας).
Διαχείριση του πόνου
Απλά παυσίπονα σε τακτικές δόσεις (πχ παρακεταμόλη) μπορεί να έχουν ευεργετικό αποτέλεσμα χωρίς παρενέργειες στον οργανισμό, καθιστώντας τα (λιγότερο ασφαλή) αντιφλεγμονώδη και τα οπιούχα λύσεις σε περιπτώσεις κρίσεων πόνου μετά από κάποια έντονη καταπόνηση ή κάποιας επιβάρυνσης που δεν γινόταν να αποφευχθεί.
Συμπληρωματικά, η χρήση ψυχρών επιθεμάτων (παγοκύστεις ή και απλά παγάκια μέσα σε μια πετσέτα) στην επώδυνη άρθρωση μπορεί να ανακουφίσει γρήγορα και με ασφάλεια, αν και ορισμένες φορές ασθενείς αναφέρουν πως βοηθά περισσότερο το αντίθετο, η χρήση θερμών επιθεμάτων (μια θερμοφόρα στην περιοχή), πιθανότατα λόγω συγκεκριμένης ιδιοσυγκρασίας.
Ενδαρθρικές εγχύσεις/ενέσεις
Πρόκειται για σκευάσματα που προσφέρουν ανακούφιση από τον πόνο είτε άμεσα με δράση στην τοπική φλεγμονή και αντίδραση της πάσχουσας άρθρωσης (όπως ο συνδυασμός κορτιζόνης με κάποιο τοπικό αναισθητικό όπως η ξυλοκαΐνη), είτε έμμεσα προσφέροντας λίπανση (ενέσεις υαλουρονικού οξέος, ενός φυσικού «λιπαντικού» του οργανισμού το οποίο στην προκειμένη περίπτωση έχει κατασκευαστεί συνθετικά) της πάσχουσας άρθρωσης η οποία πλέον μπορεί και κινείται πιο ελεύθερα, με λιγότερη επιβάρυνση από τριβή.
Εναλλακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν εγχύσεις ενεργοποιημένων αιμοπεταλιακών παραγόντων PRP ή εγχύσεις βλαστοκυττάρων σε αρχόμενα ή μέσης βαρύτητας στάδια της οστεοαρθρίτιδας και ιδιαίτερα σε νεότερα άτομα με κύριο στόχο την επιβράδυνση της εξέλιξης των βλαβών και την καθυστέρηση της χειρουργικής παρέμβασης.
Ο ορθοπαιδικός χειρουργός μπορεί να σας υποδείξει ποιο σχήμα θεωρεί ότι θα έχει καλύτερο αποτέλεσμα στην περίπτωσή σας.
Χειρουργική αντιμετώπιση της αρθρίτιδας του ώμου
Όταν τα παραπάνω συντηρητικά μέτρα αποτύχουν ή δεν επαρκούν πλέον, η χειρουργική θεραπεία είναι η επόμενη λύση. Ανάλογα με τον ασθενή (γενική κατάσταση υγείας και συγκεκριμένη κατάσταση του αρθριτικού ώμου), υπάρχει μια πληθώρα επιλογών σε χειρουργικές μεθόδους τις οποίες ο Ιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει για να προσφέρει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανακούφιση από τον πόνο με ταυτόχρονη βελτίωση της κίνησης του ώμου και κατά το δυνατόν ανάκτηση των φυσιολογικών κινήσεων.
Αρθροσκοπικός Καθαρισμός
Ο αρθροσκοπικός καθαρισμός της άρθρωσης, είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος κατά την οποία ειδικά εργαλεία εισέρχονται στην άρθρωση μέσω μικρών οπών και καθαρίζουν την άρθρωση από παθολογικούς και φθαρμένους ιστούς που προκαλούν πόνο και περιορισμό της κίνησης. Είναι κατάλληλη μέθοδος για ασθενείς στα αρχικά στάδια της πάθησης. Μπορεί να προσφέρει ανακούφιση για διάστημα 12-24μηνών (ή και περισσότερο σε κάποιες περιπτώσεις), αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί μόνιμη λύση του προβλήματος.
Ολική Αρθροπλαστική Ώμου
Σε βαρύτερες περιπτώσεις, όταν πλέον σχεδόν όλος ο χόνδρος έχει καταστραφεί και υπάρχει επαφή και τριβή των απογυμνωμένων οστών, υπάρχει η δυνατότητα της Ολικής Αρθροπλαστικής του ώμου. Σε αυτή, αντίστοιχα όπως και στο ισχίο ή στο γόνατο, αντικαθίστανται τα φθαρμένα οστικά τμήματα της άρθρωσης (κεφαλή του βραχιονίου και ωμογλήνη) με έναν συνδυασμό μεταλλικών προθέσεων με τμήματα συνθετικών/πλαστικών υλικών που προσφέρουν ομαλή κίνηση, χωρίς τριβή. Η επέμβαση απαλλάσσει από τον πόνο, ενώ επαναφέρει ένα μέρος της φυσιολογικής κίνησης. Αντίστοιχη επέμβαση, στην περίπτωση που υπάρχει μεγάλη βλάβη στο στροφικό πέταλο του ώμου (που καθιστά την απλή αρθροπλαστική μη λειτουργική λύση), είναι η Ανάστροφη Ολική Αρθροπλαστική του ώμου, η οποία προσφέρει αντίστοιχα αποτελέσματα.
Πρόκειται για βαρύτερες επεμβάσεις από τον αρθροσκοπικό καθαρισμό, με μεγαλύτερο διάστημα αποθεραπείας και αποκατάστασης, με σημαντικά μεγαλύτερο όμως χρόνο απαλλαγής από τα επώδυνα συμπτώματα της νόσου.
Ο Ιατρός σας θα σας ενημερώσει για όλες τις δυνατές επιλογές, καθώς και για την ενδεδειγμένη κατά περίπτωση επιλογή, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε μεθόδου.
Ποιο είναι το κόστος της επέμβασης; Είναι προσιτές οι τιμές;
Το κόστος της επέμβασης περιλαμβάνει το εμφυτεύσιμο υλικό (αρθροπλαστική ώμου), την νοσηλεία και την αμοιβή της χειρουργικής ομάδας και συνήθως υπάρχει συμμετοχή των ασφαλιστικών τα ταμείων του ασθενούς (ΕΟΠΥΥ). Οι ασθενείς με ιδιωτική ασφάλεια καλύπτονται ανάλογα με το ασφαλιστήριο συμβόλαιό τους.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας για περισσότερες πληροφορίες.
